Spośród wielu stylów we wnętrzach jednym znaczącym z punktu widzenia jego powszechności i uniwersalności wzornictwa jest bezapelacyjnie styl skandynawski we wnętrzach. Nie sposób podejmować się charakterystyki stylu skandynawskiego bez nakreślenia przynajmniej w zarysie jego historii i głównych prekursorów, którzy znacząco przyczynili się do jego popularyzacji.
Główne cechy stylu skandynawskiego:
- Wysublimowana i minimalistyczna estetyka bez przeładowania
- Przemyślane rozwiązania funkcjonalne,
- Formy wyposażenia i sprzętów wynikają bezpośrednio z ich funkcji.
- Spokojne kolory w jasnych barwach
- Stonowane, ciemne odcienie przypominające nordyckie krajobrazy
- Dobrze naświetlone wnętrza szczególnie światłem naturalnym
- Znaczna ilość drewnianych powierzchni w formie mebli i dodatków
- Wiszące i wyraziste lampy zawieszane
- Wielofunkcyjne i elastyczne projekty
- Jednym z dominujących materiałów są tkaniny, z wyraźną wyczuwalną strukturą w dotyku
- Wypełnienie przestrzeni roślinami dekoracyjnymi
- Naturalne materiały wykończeniowe
- Liczne akcenty ze stali, mosiądzu lub miedzi
- Dzieła sztuki w centralnych punktach komponowania przestrzeni
Kraje nordyckie kolebką stylu skandynawskiego
Kołyską narodzin stylu skandynawskiego są kraje nordyckie: Norwegia, Szwecja, Dania, Islandia, Finlandia. Pierwszym wyraźnym okresem rozkwitu tego nurtu wśród projektantów to lata 50- te XX wieku, w którym styl skandynawski stał się znany na świecie. Jednak rzeczywistym protoplastą stylu był malarz Carl Larson, który na swoich obrazach w latach 30-tych ubiegłego wieku malował wnętrza swojego domu jako subtelne i pełne harmonii kompozycje, przepełnione ciepłem i naturalnymi kolorami.
Można dodać, że istotny udział w jego twórczości miała jego żona, która aranżowała wnętrza ich domu, a kto wie może to ona powinna być uważana za matkę tego stylu. Nie od razu jednak jego twórczość została doceniona i dopiero po przeprowadzce do Francji, konkretnie Paryża zaczął być zauważany jako twórca.
Rozwój i popularyzacja skandynawskiego designu
Elegancka i przyjemna w odbiorze nieudawana prostota oraz nacisk na funkcjonalizm w połączeniu z przemyślanymi rozwiązaniami. Zauroczenie spojrzeniem na wzornictwo we wnętrzach przez Larsona szybko się rozprzestrzeniało zarówno wśród artystów oraz architektów, którzy mieli ręce pełne roboty po okresie II Wojny Światowej. Powojenna sytuacja gospodarcza państw nordyckich jak innych krajów nie była zbyt kolorowa i trzeba było wykorzystywać to co było dostępne w danym kraju. Dlatego można powiedzieć, że styl skandynawski we wnętrzach i jego rozwiązania był niejako odpowiedzią we wzornictwie na wszechobecny kryzys.
Kreatywność w takich warunkach była dużo trudniejsza, ponieważ były wyraźne ograniczenia materiałowe, produktowe itd. Być może z tego powodu ręcznie wykonywane elementy wystroju wnętrz w stylu skandynawskim zdobyły tak duże uznanie. Łatwość korzystania z dobrodziejstw funkcjonalizmu wynikała z wszechobecnych dodatków, detali i wykończenia, które były często rękodziełem i były prostsze w realizacji. Wręcz niezręczne było promowanie przepychu i przeładowania dekorem, po trudnym okresie w dziejach dla całego Świata. Mnie osobiście styl skandynawski we wnętrzach zawsze kojarzy się ze spokojem i powściągliwością w wyrazie artystycznym.
Prekursorzy stylu
Wielu znanych architektów zapisało się kartach historii jako kontynuatorzy nurtu zapoczątkowanego przez wyżej wspomnianego malarza ze Szwecji. A ich dorobek zawodowy jest wykorzystywany do dziś zarówno w architekturze, projektowaniu wnętrz i wzornictwie. Do znanych postaci, które znacząco przyczyniły się do rozwoju stylu skandynawskiego należą m.in.:Borge Mogensen, Olav Haug, Alvar Aalto, Arne Jacobsen, Timo Tapani Sarpaneva, Poul Henningsen, Bruno Mathsson.
Styl skandynawski we wnętrzach przykłady prekursorów nurtu:
Prawdopodobnie nazwiska tych postaci znane są niewielkiej grupie, jednak to co po sobie zostawili zdecydowanie już tak. Bo przecież kto nie kojarzy większości charakterystycznych mebli, które stały się prawdziwymi ikonami designu stylu skandynawskiego? We współczesnym świecie wielu projektantów rozwija ten nurt dalej oddając hołd jego pionierom. Tworząc styl skandynawski nowoczesny, jednocześnie wprowadzając elementy i modyfikacje współgrające ze sztuką XXI wieku.
Styl skandynawski we wnętrzach – główne cechy :
Wysublimowana i minimalistyczna estetyka bez przeładowania
Po pierwsze prostota, która wyraźnie dominuje we wnętrzach wykonanych w tym stylu. Estetyka pomieszczeń nie jest jednak ascetyczna i jak najbardziej dopuszczalne jest umiarkowane dekorowanie bez przeładowania. Ponadto skonfigurowana w powściągliwy sposób paradoksalnie przestrzeń jest ciepła i atrakcyjna w odbiorze. Spójna jako całość, spokojna wy wyrazie artystycznym urozmaicona umiarkowanie dekorem, który jeśli się pojawia jest starannie przemyślany i dopracowany. Przestrzeń pod względem skali i proporcji wręcz rygorystycznie dopasowana jest do proporcji ludzkiego ciała, przez co łatwo można zauważyć dbałość o optymalną przestrzeń dla traktów komunikacyjnych we wnętrzu. Pomieszczenia wyglądają na wygodne i przestronne.
Przemyślane rozwiązania funkcjonalne
Styl skandynawski we wnętrzach to także przemyślanie rozwiązania funkcjonalne, które tworzą liczne podstrefy z jasno określoną i przypisaną konkretną funkcją. Formy i kształty wyposażenia wnętrz wynikają bezpośrednio z funkcji jaką pełnią, często są to bardzo minimalistyczne lecz wyszukane przestrzennie kompozycje. W kompozycjach takich można zauważyć pietyzm w zdefiniowanych proporcjach np. w poszczególnych elementach mebla lub wyposażenia.
Olbrzymie znaczenie w aranżacji wnętrz zgodnie z duchem stylu skandynawskiego odgrywa przestrzeń, która jest delikatna bez mocno zaznaczonej granicy gdzie się kończy. Z tego powodu wszystkie powierzchnie od mebli po ściany są wykonane bardzo dokładnie a kolory dobierane ostrożnie. Styl skandynawski we wnętrzach to przestrzeń nasycona naturalnym materiałami przestrzeń takimi jak jasne drewno i subtelne dodatki w postaci miękkich tkanin, które posiadają także wyraźną strukturę.
Spokojne kolory w jasnych barwach
Geograficzna lokalizacja krajów nordyckich będąca kolebką omawianego nurtu jest zauważalna w podejściu do oświetlenia przestrzeni wnętrz. Z racji tego, że w krajach tych niebo przez większą część roku jest zachmurzone, światło naturalne poddane mocnemu rozproszeniu i filtrowaniu. Przekłada się to znacząco na percepcję postrzegania barw i sposób ich komponowania we wnętrzu. Z tego powodu przestrzeń wnętrz jest oświetlona równomiernie, bez mocnych kontrastów pomiędzy cieniem a przejaskrawieniem. Wyśmienicie podczas komponowania kolorów we wnętrzu sprawdzi się koło barw. Styl skandynawski we wnętrzach to także dobrze naświetlona przestrzeń szczególnie światłem naturalnym.
Znaczna ilość drewnianych powierzchni w formie mebli i dodatków
Sztuka krajów prekursorów stylu skandynawskiego jest nasycona motywami z natury, krajobrazami, drzewami, zwierzętami i generalnie związkiem człowieka ze środowiskiem naturalnym. Ma to wyraźny oddźwięk także w sztuce dekorowania, która jest takimi motywami wypełniona. W związku z tym styl skandynawski we wnętrzach we współczesnym wydaniu dalej nawiązuje stylizacją wielu elementów do natury. Obrazy i mniejsze dekoracyjne rękodzieła to nie jedyna forma takiej ekspresji, która ma także upust w bezpośrednim dekorowaniu bujnymi roślinami ozdobnymi czy naturalnymi materiałami wykończeniowymi.
Wiszące i wyraziste lampy zawieszane
Można nawet zaryzykować stwierdzenie, że wiszące i wyraziste lampy były bezpośrednią odpowiedzią na deficyt światła w strefie klimatycznej krajów nordyckich. Wynika to z tego, że odpowiednio duża lampa z powodu swojej objętości mogła zapewnić większe źródło światła, które należy pamiętać w latach 50-tych ubiegłego wieku było mało wydajne. Zawieszanie lamp do sufitu wynikało więc moim zdaniem z czysto praktycznych dostępnych w tamtych czasach możliwości sztucznego oświetlenia, której w takiej formie było najprostsze.
Oczywiście od tego czasu sztuczne oświetlenie we wnętrzach znacznie ewoluowało zapewniając wybór dekoratorom i architektom bez porównania większy. Nie powinien więc dziwić fakt, że styl skandynawski we wnętrzach i jego element, jakim jest oświetlenie także uległ zmianom. Skupiając się na czysto dekoracyjnych walorach opraw oświetlenia, warto projektować oświetlenie tak jak prekursorzy stylu czyli np. stosując wiszące i wyraziste lampy. Jeśli natomiast, zależy nam na lepszym oświetleniu wnętrz, bardziej zróżnicowanym i wyspecjalizowanym to nic nie stoi na przeszkodzie aby nieznacznie w ten sposób odejść od klasycznego rozumienia stylu.
Podsumowanie
Styl skandynawski we wnętrzach to ciepły w odbiorze i obecnie jeden z bardziej uniwersalnych stylów we wnętrzach, który jak każdy styl można dowolnie modyfikować wg swoich potrzeb. Wariacje i dodatkowe elementy rozbudowujące ten styl wprowadzałbym jednak z umiarem i wyczuciem, bo łatwo można przedobrzyć z ilością dekoru, wyposażenia czy kolorami. Ze względu na swoje dość uniwersalne cechy estetyczne styl skandynawski we wnętrzach będzie akceptowalny i atrakcyjny dla przeciętnego odbiorcy, co oczywiście dobrze jest umiejętnie wykorzystać np. w lokalach pod wynajem lub w planowanym do sprzedaży domu czy mieszkaniu, który wymaga uprzedniego remontu. Mam nadzieję, że ta krótka charakterystyka tego stylu będzie pomocna podczas aranżacji wnętrz zarówno samodzielnie jak i zlecając wykonanie projektu profesjonalnej pracowni architektonicznej.
